雅库特语
Multi tool use
body.skin-minerva .mw-parser-output table.infobox caption{text-align:center}
| 雅库特语 | |
|---|---|
Саха тыла | |
| 母语国家和地区 |  俄羅斯聯邦 |
| 区域 |  薩哈共和國 |
| 母语使用人数 | ~363,000（日期不详） |
| 語系 | 阿尔泰语系 (有争议)
|
| 官方地位 | |
| 作为官方语言 | 薩哈共和國 |
| 語言代碼 | |
| ISO 639-2 | sah |
| ISO 639-3 | sah |
| 瀕危程度 | |
联合国教科文组织认定的濒危语言[1] 脆弱（UNESCO）  | |
雅库特语（或称为萨哈语）是雅库特人的语言，属于突厥语族，是俄罗斯联邦之薩哈共和國的官方语言之一。
目录
1 书写系统
1.1 代詞
1.2 常用句子
1.2.1 问候和闲谈
1.2.2 语言困难
1.2.3 特殊场合
1.3 数字
2 參考文獻
3 外部連結
3.1 相關語言
3.2 雅庫特語
书写系统
雅库特语使用西里尔字母：现在雅库特语字母，在苏联由1939年建立，从俄语字母中加上五个额外的字母： Ҕҕ, Ҥҥ, Өө, Һһ, Үү.
雅库特语字母 | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
А |
а |
Б |
б |
В |
в |
Г |
г |
Ҕ |
ҕ |
Д |
д |
Дь |
дь |
Е |
е |
Ё |
ё |
Ж |
ж |
З |
з |
И |
и |
Й |
й |
К |
к |
Л |
л |
М |
м |
Н |
н |
Ҥ |
ҥ |
Нь |
нь |
О |
о |
Ө |
ө |
П |
п |
Р |
р |
С |
с |
Һ |
һ |
Т |
т |
У |
у |
Ү |
ү |
Ф |
ф |
Х |
х |
Ц |
ц |
Ч |
ч |
Ш |
ш |
Щ |
щ |
Ъ |
ъ |
Ы |
ы |
Ь |
ь |
Э |
э |
Ю |
ю |
Я |
я |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 西里尔字母 | IPA |
|
|---|---|---|
А а |
/a/ |
|
Б б |
/b/ |
|
В в |
/v/ | 只用於俄语外来词 |
Г г |
/g/ |
|
Ҕ ҕ |
/ɣ, ʁ/ |
|
Д д |
/d/ |
|
Дь дь |
/ɟ/ |
|
Е е |
/e, je/ | 只用於俄语外来词 |
Ё ё |
/jo/ | 只用於俄语外来词 |
Ж ж |
/ʒ/ | 只用於俄语外来词 |
З з |
/z/ | 只用於俄语外来词 |
И и |
/i/ |
|
Й й |
/j, j̃/ | 根據雅庫特語的正寫法，半元音的鼻音化不用標示 |
К к |
/k, q/ |
|
Л л |
/l/ |
|
М м |
/m/ |
|
Н н |
/n/ |
|
Ҥ ҥ |
/ŋ/ |
|
Нь нь |
/ɲ/ |
|
О о |
/o/ |
|
Ө ө |
/ø/ |
|
П п |
/p/ |
|
Р р |
/r/ |
|
С с |
/s/ |
|
Һ һ |
/h/ |
|
Т т |
/t/ |
|
У у |
/u/ |
|
Ү ү |
/y/ |
|
Ф ф |
/f/ | 只用於俄语外来词 |
Х х |
/x/ |
|
Ц ц |
/ts/ | 只用於俄语外来词 |
Ч ч |
/c/ |
|
Ш ш |
/ʃ/ | 只用於俄语外来词 |
Щ щ |
/ɕː/ | 只用於俄语外来词 |
Ъ ъ |
? | 只用於俄语外来词 |
Ы ы |
/ɯ/ |
|
Ь ь |
? | 只用於俄语外来词 |
Э э |
/e/ |
|
Ю ю |
/ju/ | 只用於俄语外来词 |
Я я |
/ja/ | 只用於俄语外来词 |
代詞
萨哈语有六个人称代词：
| 單數 |
眾數 |
||
|---|---|---|---|
| 薩哈語 (拉丁字母轉寫) | 中文 | 薩哈語 (拉丁字母轉寫) | 中文 |
| Мин (min) | 我 | Биһиги (bihigi) | 我們 |
| Эн (en) | 你 (非正式) |
Эһиги (ehigi) | 你們 (非正式) |
| Кини (kini) | 他/她/它 | Кинилэр (kiniler) | 他們 |
拉丁字母土耳其語 |
拉丁字母吉爾吉斯語 |
拉丁字母雅庫特語 |
西里爾字母吉爾吉斯語 |
西里爾字母雅庫特語 |
西里爾字母土耳其語 |
| yıl |
Cıl |
Sıl |
жыл |
Сыл |
йыл |
| yağmur |
camgır |
Samıır |
жамгыр |
самыыр |
яғмур |
| Yaka |
caka |
Sağa |
жака |
саҕа |
яка |
| yalamak |
caloo |
Salaa |
жалоо |
салаа |
яламак |
| Yaş |
caş |
Saas |
жаш |
саас |
яш |
| yaşdaş |
caştaş |
Saastıı kihi |
жашташ |
саастыы киһи |
яшдаш |
| Yat |
cat |
Sit- |
жат |
сит |
ят |
| yedi |
ceti |
Sette |
жети |
сэттэ |
ети |
| Yel |
cel |
Siel |
жел |
сиэл |
ел |
| yeni |
cañı |
Saña |
жаңы |
саҥа |
ени |
| Yeniden |
cañıdan |
Sañattan |
жаңыдан |
саҥаттан |
енидең |
| yer |
cer |
Sir |
жер |
сир |
ер |
| Yumak (yıkamak) |
cuu- |
Suuy- |
жуу |
сууй |
юмак(йыкамак) |
| Yıldız |
cıldız |
Sulus |
жылдыз |
сулус |
йылдыз |
| Yirmi |
cıyırma |
Süürbe |
жыйырма |
сүүрбэ |
йирми |
| Yok (hayır) |
cok |
Suox |
жок |
суох |
ёк (хайыр) |
| Yol |
col |
Suol |
жол |
суол |
ёл |
| Yumurta |
cumurtka |
Sımmııt |
жумуртка |
сымыыт |
юмурта |
| Yumuşak |
cumşak |
Sımnağas |
жумшак |
сымнаҕас |
юмушак |
| Yüz |
cüz |
Süüs |
жүз |
сүүс |
йүз |
常用句子
问候和闲谈
- 你好 - Дорообо [doroobo]
- 早上好 - Үтүө сарсыарданан (ytyø sarsɯardanan)
- 下午好 - Үтүө күнүнэн (ytyø kynynen)
- 晚上好 - Үтүө киэһэнэн (ytyø kiehenen)
- 謝謝 - Махтал (maxtal)
- 謝謝 - Баһыыба (bahɯɯba)
- 不客气/请 Баһаалыста (bahaalɯsta)
- 歡迎光臨 - Нөрүөн нөргүй! (nøryøn nørguj)
- 你叫什麽名字？ - Аатыҥ ким диэний? (aatɯŋ kim dienij?)
- 我的名字是。。。 - Мин аатым... (Min aatɯm ...)
- 再見 - Көрсүөххэ дылы (kørsyøxxe dɯlɯ)
- 你是哪里人？ - Эн хантан сылдьаҕын?
- 很高兴认识你 - Билсиһиинэн
- 祝你好运 - Ситиһиини баҕарабын
- 一路平安 - Дьоллоохтук айаннааҥ
- 对不起 - Бырастыы гын
- 这个多少钱？ - Бу хастааҕый?
- 在哪儿上厕所？ - Туалет ханан баарый?
- 祝你今天愉快 - Үчүгэй күнү баҕарабын
- 早日康复 - Түргэнник үтүөр
- 你想跳舞吗？ - Үҥкүүлүөххүн баҕараҕын дуо?
- 我愛你 - Мин эйиигин таптыыбын
语言困难
- 我不明白 - Өйдөөбөтүм
- 我不知道 - Билбэтим
- 请再说一遍 - Баһаалыста, өссө биирдэ хатылааҥ
- 请说慢一点 - Баһаалыста, бытааннык саҥарыҥ
- 请写下来 - Баһаалыста, итини суруйуҥ
- 你怎么说...？ - ...диэни хайдах этиэххэ сөбүй?
- 你会说汉语/英语/俄语吗？ - Эн кытайдыы/английскайдыы/нууччалы саҥараҕын дуо?
- 这里有没有人会说汉语/英语/俄语？ - Манна кытайдыы/английскайдыы/нууччалыы саҥарар киһи баар дуо?
特殊场合
- 新年快乐 - Саҥа дьылынан!
- 生日快乐 - Төрөөбүт күндү күҥҥүнэн!
数字
| 零 |
一 |
二 |
三 |
四 |
五 |
六 |
七 |
八 |
九 |
十 |
|||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| нуул (nuul) |
биир (biir) |
икки (ikki) |
үс (yc) |
түөрт (tyørt) |
биэс (bies) |
алта (alta) |
сэттэ (sette) |
аҕыс (aɣɯs) |
тоҕус (toɣus) |
уон (uon) |
|||
| 十一 |
二十 |
三十 |
四十 |
五十 |
六十 |
七十 |
八十 |
九十 |
百 |
千 |
万 |
百万 |
|
| уон биир (uon biir) |
сүүрбэ (syyrbe) |
отут (otut) |
түөрт уон (tyørt uon) |
биэс уон (bies uon) |
алта уон (alta uon) |
сэттэ уон (sette uon) |
аҕыс уон (aɣɯs uon) |
тоҕус уон (toɣus uon) |
сүүс (syys) |
тыһыынча (tɯhɯɯnʧa) |
уон тыһыынча (uon tɯhɯɯnʧa) |
мөлүйүөн (mølyjyøn) |
參考文獻
.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{list-style-type:none;margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>dl>dd{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em;list-style:none}.mw-parser-output .refbegin-100{font-size:100%}
Антонов Н. К. Якутский язык. Языки мира: Тюркские языки. М.: Индрик. Отв. ред. Э. Р. Тенишев. 1997: 513–524. ISBN 5-85759-061-2.
- Большой толковый словарь якутского языка / АН РС (Я). Ин-т гуманит. исслед. ; под общ. ред. П. А. Слепцова. — Новосибирск: Наука, ISBN 978-5-02-032215-8
- Том I. (Буква А) — 2004 г. — 680 с.
- Том II. (Буква Б) — 2005 г. — 912 с.
- Том III. (Буквы Г, Д, ДЬ,И) — 2006 г. — 844 с.
- Том IV. (Буква К — күөлэhиннээ) — 2007 г. — 672 с.
- Том V. (Буква К — күөлэhис гын — кээчэрэ) — 2008 г. — 616 с.
- Том VI. (Буквы Л, М, Н) — 2009 г. — 519 с.
- Том VII. (Буквы Нь, О, Ө, П) — 2010 г. — 519 с.
Иванов Н. М. Монголизмы в топонимии Якутии / Ин-т гуманит. иссл. АН РС (Я). — Якутск, 2001. — 204 с.
外部連結
 |
维基百科提供如下语言版本： 雅库特语维基百科 |
 |
維基導遊上的相關旅行指南：Sakha phrasebook |
相關語言
Yakut Vocabulary List (from the World Loanword Database)- Yakut thematic vocabulary lists
- [1]
- Comparison of Yakut and Mongolian vocabulary
Yakut texts with Russian translations – heroic poetry, fairy tales, legends, proverbs, etc.
Sakhalyy suruk – Yakut Unicode fonts and Keyboard Layouts for PC
Sakhatyla.ru – On-line Yakut–Russian, Russian–Yakut dictionary- Yakut–English Dictionary
Sakha Open World – mp3's of Sakha Radio
雅庫特語
Sakha Open World – Орто Дойду – A platform to promote the Yakut Language on the web; News, Lyrics, Music, Fonts, Forum, VideoNews (in Yakut, Unicode)
Baayaga village website – news and stories about and by the people of Baayaga (in Yakut)
Kyym.ru – site of Yakut newspaper
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||
^ UNESCO Atlas of the World's Languages in danger, UNESCO
eEvMeugz3YudX6cPL2 JvVUVuu,iF3eyW U9 d77,DF4LuhJi1B1599H9F5bqPgN610bpwoqG,M2TtZ H1Ph LjnlwmZ797cN5jqZni9z
